W homilii Prymas przypomniał, że kapłani – więźniowie obozu koncentracyjnego w Dachau 22 kwietnia 1945 r. oddali siebie i pozostałych współwięźniów pod opiekę św. Józefowi, a tydzień później, 29 kwietnia, ocaleni z obozowej niewoli, przypisali ten fakt łasce otrzymanej wówczas od Boga właśnie za wstawiennictwem św. Józefa.

- Odtąd co roku, w rocznicę swojego wyzwolenia, a więc 29 kwietnia pielgrzymowali właśnie tutaj, do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Kościół w Polsce, wpatrzony w niezłomne świadectwo ich wiary, kapłanów ocalonych z faszystowskiej zagłady, ustanowił ten dzień, Dniem Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej – powiedział metropolita gnieźnieński.

Wskazał, że przeżywany każdego roku Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego pozwala wspominać wszystkich kapłanów, którzy stali się ofiarami hitlerowskiego i stalinowskiego terroru w czasie II wojny światowej. - Są wśród nich również kapelani katyńscy, skrytobójczo wymordowani z innymi jeńcami w Lesie Katyńskim – stwierdził kaznodzieja.

Przypomniał słowa Jana Pawła II wypowiedziane przed beatyfikacją 108 męczenników z czasu II wojny światowej. –„Oni wszyscy dali świadectwo wierności Chrystusowi, pomimo przerażających swoim okrucieństwem cierpień. Oni też stanowią dla nas wzór do naśladowania, z ich krwi winniśmy czerpać moce do codziennej ofiary, jaką mamy składać Bogu z naszego życia. Są dla nas przykładem, byśmy tak jak oni odważnie dawali świadectwo wierności Krzyżowi Chrystusa” – cytował papieża.

Podziel się cytatem

Akcentował, że kapłani, męczennicy II wojny światowej i wszyscy duchowni przeżywający prześladowania i cierpienia z rąk faszystowskich i stalinowskich oprawców, nie byli pojedynczymi i przypadkowymi ofiarami nieludzkiego okrucieństwa, ale byli prześladowani i cierpieli, ponieważ byli katolickimi duchownymi, należeli do Kościoła, byli Polakami i polskimi duchownymi.

- Do końca byli jedno i byli solidarni w cierpieniu z tymi, którym służyli. Dzielili okrutny los prześladowań, cierpienia i śmierci. Szli z tymi, którzy byli skazani na eksterminację i unicestwienie – zaznaczył abp Polak.

Dodał, że jest wśród nich ten, którego św. Jan Paweł II nazwał „patronem naszych trudnych czasów”, czyli bł. biskup Michał Kozal, urodzony w Krotoszynie, więzień obozu koncentracyjnego w Dachau. – „Jeden z tysięcy! Tam umęczony – odszedł w opinii świętości, ten pierwszy, mistrz męczenników, za którym szły całe zastępy kapłanów, w których okazała się Chrystusowa władza miłości przeciw obłędowi przemocy, zniszczenia, pogardy i nienawiści” – przytoczył fragment homilii wygłoszonej podczas beatyfikacji bpa Kozala.

Zaznaczył, że papież Franciszek wspominając podczas minionej środowej audiencji generalnej obchody Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej życzył, by „świadectwo polskich męczenników pobudzało kapłanów, osoby konsekrowane i wiernych świeckich, a szczególnie młodzież, do odwagi i ofiarności w służbie Bogu i braciom”.

Franciszek wspominając podczas minionej środowej audiencji generalnej obchody Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej życzył, by „świadectwo polskich męczenników pobudzało kapłanów, osoby konsekrowane i wiernych świeckich, a szczególnie młodzież, do odwagi i ofiarności w służbie Bogu i braciom”.

Stwierdził, że postawa duchowieństwa polskiego w czasach II wojny światowej, wierność i niezłomność w czasach prześladowań aż po dosłowną męczeńską ofiarę z ich kapłańskiego życia, wyrastały niewątpliwie z ducha odważnej i ofiarnej służby Bogu i braciom.

- „Czego dzisiaj potrzebuje Kościół – pytał kiedyś papież Franciszek – i odpowiadał, że i dziś Kościół potrzebuje właśnie męczenników, świadków, to znaczy świętych dnia powszedniego” – powiedział hierarcha.

Przekonywał, że Kościół potrzebuje świętych kapłanów, ludzi przeżywających wiernie i konsekwentnie swoje oddanie Bogu i ludziom. – „Potrzebuje tych, których życie składa się z konkretnej miłości, czyli służby i dyspozycyjności. Pragnie On bowiem serc naprawdę konsekrowanych, które żyją przebaczeniem otrzymanym od Niego, aby je przelewać ze współczuciem na braci; potrzebuje serc otwartych i delikatnych wobec słabych; potrzebuje serc uległych i przejrzystych, które nie udają wobec tych, którzy mają w Kościele zadanie wskazywania drogi” – mówił za papieżem Franciszkiem.

Przed Mszą św. otwarto wystawę o kapłanach – męczennikach II wojny światowej.

Poświęcona została także tablica księży kapelanów zamordowanych w Katyniu przez sowietów.

Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego poprzedził dwudniowy Kongres 108. Błogosławionych Męczenników II Wojny Światowej zorganizowany w Krotoszynie i Kaliszu.

Ustanowiony przez Episkopat w 2002 r. Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego jest kontynuacją corocznego dziękczynienia księży – więźniów Dachau za wyzwolenie obozu 29 kwietnia 1945 r. Tydzień wcześniej więźniowie zawierzyli się św. Józefowi i ślubowali, że jeśli przeżyją, będą pielgrzymować co roku do kościoła św. Józefa w Kaliszu. Ocaleni księża z Polski do końca życia wypełniali złożone przyrzeczenie i pielgrzymowali do Kalisza, dziękując za ocalenie. Ostatni z nich, ks. Leon Stępniak, zmarł w 2013 r.

W Dachau, które stało się głównym, choć nie jedynym miejscem zagłady polskiego duchowieństwa, od końca 1940 r. prześladowano i mordowano duchownych wszystkich wyznań, z całej Europy. Polscy księża stanowili wśród nich grupę nie tylko najliczniejszą, lecz także poddawaną najbardziej okrutnym represjom. Przebywało tam łącznie 1 780 księży, zakonników i kleryków z terenu całej Polski. Cudem ocalało 800.

W ramach obchodów 25. rocznicy wyzwolenia obozu dawni więźniowie Dachau ufundowali w podziemiach kaliskiego sanktuarium – dzięki staraniom abpa Kazimierza Majdańskiego – Kaplicę Męczeństwa i Wdzięczności, której poświęcenia dokonał 28 kwietnia 1970 r. Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński wraz z metropolitą krakowskim kard. Karolem Wojtyłą. Oprócz Kaplicy księża, byli więźniowie KL Dachau, utworzyli przy niej także Muzeum i Archiwum poświęcone ich obozowej gehennie. Pięć lat później założyli Instytut Studiów nad Rodziną w Łomiankach.