Reklama

Niedziela Podlaska

Dzisiaj i wczoraj

Obraz Pana Jezusa z otwartym sercem jest prawdopodobnie najstarszym
takim wizerunkiem w Polsce

Elżbieta Gajoch

Obraz Pana Jezusa z otwartym sercem jest prawdopodobnie najstarszym takim wizerunkiem w Polsce

Po prawie czteroletnim okresie prac konserwatorskich i starań o środki finansowe, ołtarze w kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Milejczycach odzyskały swój dawny blask.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Restauracji poddane zostały trzy barokowe ołtarze z 1744 r.: główny, dawniej zwany wielkim i dwa boczne – Najświętszego Serca Pana Jezusa Dobrego Pasterza i Matki Bożej z Dzieciątkiem, zwany obecnie Matki Bożej Pocieszenia i Wspomożenia Wiernych. Czwarty ołtarz – św. Teresy od Dzieciątka Jezus jako wtręt, pochodzący z okresu międzywojennego, nie był odnawiany. W pierwszej kolejności konserwowane były ołtarze boczne: Boskiego Serca i Matki Bożej z Dzieciątkiem, a następnie ołtarz główny.

Prace konserwatorskie

Konserwator zabytków wykonał rekonesans na miejscu, przeprowadził demontaż ołtarzy i przywiózł je do Pracowni Konserwacji Zabytków w Warszawie. Usunął mensy ołtarzowe jako elementy niepierwotne. W Warszawie nasączył ołtarze środkiem owadobójczym przeciwko owadom toczącym drewno: kołatkom i spuszczelom. Osłabione fragmenty drewnianych konstrukcji i rzeźb impregnował środkami wzmacniającymi tj. roztworami żywic syntetycznych. Zdjął wszystkie przemalowania, a ubytek farby uzupełnił zaprawą kredową. Następnie odtworzył oryginalną kolorystkę, malując ołtarze na nowo. Rzeźby i snycerka były pierwotnie pokryte czystym złotem. Podczas przedostatniej konserwacji w latach 70. XX wieku do złocenia użyto materiału zastępczego, tj. szlagmetalu, który nie pozostawił żadnych śladów po pierwotnych złoceniach. Po wykonanym obecnie w Chełmie złoceniu złotem ujrzeliśmy nasze ołtarze w całej krasie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Bezpowrotna strata

Niestety to niepełne piękno barokowego dzieła, gdyż niektóre istotne jego fragmenty zostały bezpowrotnie zniszczone po powstaniu styczniowym. W okresie od 20 lutego 1866 r. przez 11 kwietnia 1866 r. do 12 listopada 1867 r. tj. od likwidacji katolickiej parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Milejczycach przez zamianę kościoła na prawosławną cerkiew i do poświęcenia świątyni jako cerkiew Świętego Ducha, nastąpiło przystosowanie ołtarzy do potrzeb liturgicznych ortodoksyjnego prawosławia. Prawosławna cerkiew całkowicie odeszła w rzeźbiarstwie od rzeźby postaci. Z tego powodu usunięto z ołtarzy wszystkie przestrzenne rzeźby aniołów i świętych. Pozbyto się posągów: św. Wojciecha i św. Mikołaja, znajdujących się przy kolumnach ołtarza głównego. Zlikwidowano również statuę św. Michała Archanioła w zwieńczeniu ołtarza głównego. Istniejąca obecnie rzeźba tej postaci została odtworzona podczas przedostatniej konserwacji. Do tego czasu szczyt ołtarza zdobił drewniany krzyż bez pasyjki, pomalowany białą farbą. Ponadto usunięto dwa serafiny z ołtarza głównego oraz po pięć serafinów i dwa cherubiny z każdego ołtarza bocznego. W ołtarzu głównym zachowały się jedynie dwa anioły klęczące na gzymsie oraz po dwa anioły przylegające do ścian naw w ołtarzach bocznych. Zdemontowano też ołtarz św. Antoniego z obrazem tego katolickiego świętego, malowanym na płótnie. Usunięte przez władze prawosławnej cerkwi rzeźby świętych i aniołów nigdy nie powróciły do milejczyckiego kościoła.

Reklama

Trudna historia

W malarstwie wschodnim postacie świętych i malowana rzeczywistość przedstawiane były bardziej symbolicznie niż realistycznie. Ikona zawierała zwykle postacie z wąskimi ustami, małymi uszami, wydłużonymi palcami, często w zastygłym ruchu. Pojawiający się krajobraz nie był odbiciem rzeczywistości, lecz pełnił rolę symbolu. Dostosowując się do tych wymagań, wyjęto z ołtarza głównego obrazy patronów kościoła – katolickich świętych. Z górnej kondygnacji ołtarza zdemontowano obraz św. Zygmunta. Milejczycki kościół ufundował król Zygmunt I Stary, a jego pierwszym patronem, oprócz św. Stanisława, biskupa i męczennika i św. Mikołaja, był św. Zygmunt. Z dolnej kondygnacji ołtarza wyjęto też obraz św. Stanisława, biskupa i męczennika, wskrzeszającego Piotrowina z grobu. Oba te obrazy zostały namalowane na płótnie i zainstalowane w rzeźbionych ramach i złoconych złotem. Można domniemywać, iż mogły być starsze od ołtarza. W miejsce obrazu św. Stanisława, biskupa i męczennika, władze cerkwi zamieściły ikonę św. Trójcy. Obraz ten wisiał na tym miejscu jeszcze długo po rewindykacji kościoła. W listopadzie 1949 r. został przekazany cerkwi prawosławnej w Milejczycach. Wszystkie usunięte przez władze prawosławnej cerkwi obrazy nigdy nie powróciły do milejczyckiego kościoła. Pracownicy milejczyckich kaflarni ufundowali nowy obraz św. Stanisława, biskupa i męczennika, i zawiesili go pod koniec 1949 r. Odbyło się to w okresie stalinizmu, w którym nie można było organizować składek na cele kultu religijnego. Obraz, podobnie jak poprzedni, malowany został farbą olejną i umieszczony w rzeźbionej ramie, zdobionej złotem. Istnieje on do dziś i został poddany konserwacji.

Najstarszy obraz?

Nie wiadomo jaka ikona została instalowana w górnej kondygnacji ołtarza w czasie zaboru kościoła. Wmontowany na jej miejsce obecny obraz Chrystusa w Ogrójcu, istniał tutaj, jak wynika z dokumentacji, już w 1926 r. Nie usunięto obrazu słynącego cudami, przedstawiającego Pana Jezusa z otwartym sercem i z owieczką na ramieniu (milejczyckie cerkwie do 1839 r. były cerkwiami unickimi). Jednak w celu zasłonięcia Boskiego Serca sporządzono złoconą szatę z lipowego drzewa, z wyciętymi otworami na twarz i ręce Zbawiciela oraz owieczkę. Starosta cerkiewny przymocował ją do obrazu. Wydarzenia, które potem doświadczył – utrata majątku i rodziny, ślepota, alkoholizm, żebraczy tryb życia pozwoliły jemu i całej wspólnocie prawosławnej odczuć, że była to kara za niedozwolone zakrycie Boskiego Serca. Mimo cerkiewnych przepisów zabraniających ukazywania na ikonach Serca Jezusowego, milejczyccy prawosławni zdjęli zasłonę i zaczęli uroczyście obchodzić święto Najświętszego Serca Jezusowego. Ksiądz Wincenty Fronckiewicz – proboszcz Milejczyc w latach 1939-58, przekazał informację o znacznym udziale prawosławnej ludności w uroczystości Serca Jezusowego w Milejczycach pod koniec lat 50. XX wieku, co potwierdzili również moi rodzice. Spotkałam wyznawców prawosławia, którzy mają w swoich domach obrazki Serca Jezusowego. Znaleziony na galerii kościoła kawałek zasłony, został zakonserwowany i przechowuje się go jako historyczną pamiątkę. Badania prowadzone podczas ostatniej konserwacji przez Joannę Polaską wykazały, iż obraz jest starszy niż wcześniejsze założenia. Najprawdopodobniej malowidło powstało pod koniec XVII wieku, co klasyfikuje go jako najstarszy obraz Najświętszego Serca Jezusowego w Polsce.

Podziel się:

Oceń:

0 0
2022-08-23 11:10

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Polichromie w Nidku pięknieją

Polichromia na stropie nawy kościoła w Nidku.

Ks. dr Szymon Tracz

Polichromia na stropie nawy kościoła w Nidku.

Drugi etap prac w kościele w Nidku został zakończony.

Więcej ...

„Napełnił naczynie wodą i zaczął umywać uczniom nogi” (J 13, 5)

Niedziela warszawska 15/2004

Mistrz Księgi Domowej,

pl.wikipedia.org

Mistrz Księgi Domowej, "Chrystus myjący nogi apostołom", 1475

Więcej ...

Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować

2024-03-29 06:20

Adobe. Stock

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Wiadomości

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

Kościół

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Wiara

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Kościół

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Wiara

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Kościół

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Wiara

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Komisja Liturgiczna: apel do kapłanów o wygłaszanie...

Kościół

Komisja Liturgiczna: apel do kapłanów o wygłaszanie...